Ergenlik yarıyılı hakkında öğrenmeniz gerekenler

Çocukluk yarıyılından yetişkin yarıyılına geçişin reelleştiği, gelişmenin ve seksüel gelişimin bitirildiği faize kapasitesinin kazanıldığı ergenlik yarıyılı hakkında Medicana Bahçelievler Sağlık Kurumu Pediatrik Endokrinoloji Uzmanı Dr. Aliye Sevil Sarıkaya, ehemmiyetli bilgiler verdi.

Ergenlik bulguları

Ergenlik yarıyılının başlangıcı kız çocuklarında 9-12 yaş, oğullarda ise 10-13 yaş arasında olur. Erken ergenlik kızlarda 8 yaşından, erkeklerde ise 9 yaşında evvel ergenlik belirtilerinin başlangıcıdır. İlk bulgu kızlarda tek veya çift taraflı meme gelişmesidir. Daha sonra cinsel bölgede ve koltuk atında tüylenme başlar. En son olarak adet görür. Erkeklerde ise ergenliğin ilk belirtisi testis büyüklüğündeki çoğalıştır. Bunu takiben penis gelişmesi, cinsel bölgede ve koltuk altında kıllanma, sesde kalınlaşma kollanır. Kızlar da adet görme, erkeklerde ise sperm imalinin başlaması ergenliğin bitirildiğini gösterir.

Ergenliğin başlangıç yaşı genetik özellikler, beslenme gidişatı, obezite, stres ve etrafsal etkenlerle değişebilir. Son senelerde beslenme alışkanlıklarının değişmesi ve tüm dünyadaki sosyoekonomik zenginleşmeye bağlı olarak ergenlik başlama yaşı eksilmiş ve erken ergenlik tanılı hasta rakamı çoğalmıştır. Erken ergenlik kız çocuklarında oğullara göre takribî 10 kat daha fazla kollanmaktadır. Oğullarda daha ender görülmesine karşın buna neden olan organik bozukluklar daha sıktır.

Erken ergenliğin mahzurları

Alt uyuması mümkün problemlerin tespiti için akranlarına göre gelişimi süratlenen, erken ergenlik belirtileri kollanan kız ve oğulların kesinlikle incelenmesi zorunludur. Tanıda gecikilmesi yaşamı tehdit edebilir.

Çocukların erken ergenliğe girmesinin en büyük mahzuru boy kısalığına neden olabilmesidir. Ergenlik yarıyılında boy gelişmesi süratlenir. Ergenlik çağının sonunda ise kızlarda salgılanan bayanlık hormonu östrojen ve erkeklerde salgılanan erkeklik hormonu testosteron sihrime kıkırdaklarının kapanmasına neden olur. Bu sebeple ergenlik yarıyılında akranlarına göre uzun olan çocuğun sihrime kıkırdağının kapanmasıyla boy gelişmesi durur ve yetişkin boyu kısa kalır. Erken ergenlik çocuğun psikolojisini de tesirler ve psikososyal meselelere yol açabilir.

Yapılan araştırmalar erken ergenlik probleminin son senelerdeki çoğalışına besinler içindeki hormon ve katkı maddelerinin de neden olabildiğini göstermiştir. Hormonlarla süratli geliştirilen tavuklar, yumurtaları, yetiştirilen meyve ve sebzeler ihtara neden olarak ergenliği başlatabilir. Aynı zamanda oyuncaklar içindeki kimyevilerde eş hormon uyarıcı tesiri gösterebilirler.

Erken ergenlik durdurulabilir mi

Erken ergenlikte artan hormonların ayda bir kere kalçadan yapılan bir iğneyle baskılanarak ergenliğin durdurulabilmesi olasıdır. Endokrinoloji merkezlerinde bu rehabilitasyon uygulanmaktadır. Rehabilitasyon sıradan ergenlik yaşına kadar sürdürülür. Rehabilitasyonun kesilmesini takiben kendi hormonları tekerrür devreye girerek ergenlik başlar. Bu rehabilitasyon ile epifizlerin erken kapanıp boy kısalığına neden olmasının da önüne geçilmiş olur.

Erken ergenlikte ergenliği geciktirerek boyu uzatmanın muhtemel olabilmesine rağmen sıradan zamanında başlayan bir ergenlikte rehabilitasyon ile ergenliği geciktirmenin rastgele bir bereketi olmadığı yapılan çalışmalarla gösterilmiştir.