Sıhhatli unutma ile Alzheimer arasındaki farklar

Günümüzde çok konuşulan bir hastalık olan Alzheimer’ın sebepleri hala inceleniyor, çoğu zaman ise unutkanlıkla karıştırılıyor. Peki unutkanlık hangi vaziyette hastalık habercisi? Bilmek kadar unutmanın natürel bir gidişat olduğunu söyleyen Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ’a göre, zekâda yeni bilgilerin bilinmesine ek kapasite sağlamak için ‘sıhhatli unutmak’ gerekiyor. Bir insan unuttuğu miktarda bilebiliyorsa bu hastalık habercisi değildir!

Üsküdar Üniversitesi Nörobilim Anabilim Dalı Başkanı, NPİSTANBUL Sağlık Kurumu Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ, “sıhhatli unutma” ile Alzheimer arasında ehemmiyetli ayrımlar bulunduğunu söyledi.

Sıhhatli unutma ek kapasite yaratır

“Unutkanlık; bir insanın yaşamı içinde belki de milyonlarca kere yaşayıp üzerinde durmadığı, zaman zaman mizah mevzusu olarak veya o bireyin karakter yapısının bir parçası olarak anılan natürel bir işlev veya özellik olabildiği gibi ilerleyici bir beyin hastalığının başlangıç bulgusu da olabilir” diye konuşan Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ, unutmanın yeni bilgilerin bilinmesi için lüzumlu olduğunu vurguladı.

Prof. Dr. Tanrıdağ, “Unutmayan insan yoktur ve olamaz. Zira bir insan yaşam süresi içinde başına gelen negatif şeyleri unutarak yaşamını sürdürebilir ve yeni vakaları bilebilir. Beynin işlemesi açısından bilmek ne denli natürel bir şeyse unutmak da o denli natürel bir şeydir. Sıhhatli unutma diyebileceğimiz bu cins unutma zekâda yeni bilgilerin bilinmesi için ek bir kapasite yaratır. Yeniden bu cins sıhhatli unutma sayesinde insanlar negatifliklerin üzerinde fazla durmadan ilişkilerini sürdürebilirler. Başka insanların unuttuğunu gören bir insan hem kendine hem de başkalarına daha vicdanlı yanaşabilir. Bir insan unuttuğu miktarda bilebiliyorsa bu bir hastalık habercisi olamaz” biçiminde konuştu.

Her demans Alzheimer değildir ama her Alzheimer bir demanstır

Alzheimer hastalığının unutkanlık ve yeni vakaları bilememeyle başlayan, tavır farklılığı yapan ve yevmiye yaşamı etkileyen ilerleyici bir beyin hastalığı olduğunu dile getiren Prof.Dr. Tanrıdağ, “Demans, aralarında Alzheimer hastalığının da bulunduğu çok muhtelif hastalıklar sebebiyle ortaya çıkan ilerleyici akıl yetmezliğidir. Her demans Alzheimer değildir ama her Alzheimer bir demanstır. Demansların çeşitleri vardır. Damar hastalılarına bağlı damarsal demans, travmalara bağlı travmatik demans, genetik hastalıklar neticeyi ortaya çıkan tavırsal demans, Parkinson hastalığına bağlı demans, AIDS hastalığına bağlı demans demansların bazı cinsleridir” biçiminde kaydoldu.

Alzheimer yeni vakaları bilme potansiyelini eksiltir

Cemiyetin geniş bir kesiminde en kolay unutkanlığın Alzheimer olmakla açıklandığını, bunun son derece yanlış bir yaklaşım olduğuna dikkat toplayan Prof. Dr. Tanrıdağ, Alzheimer hastalığının bulgularını şöyle sıraladı:

“En kolay unutkanlığı Alzheimer başlangıcı olarak kabul eden insanlar genellikle pesimist, depresif ve obsesif insanlardır. Bir unutkanlığın Alzheimer unutkanlığı olabilmesi için bu unutkanlığın bireyin kişisel, ailevi ve mesleksel yaşamında devamlı anlamda bir negatifliğe neden olması gerekir. Ayrıca Alzheimer hastalığı 50 yaşın üzerinde ortaya çıkan bir hastalıktır ve öteki yaş gruplarındaki unutkanlıklar başka sebeplere bağlı olabilir. Bunalım bu sebeplerden biridir. Ayrıca tiroit hastalıkları, kronik anemi, vitamin beceriksizlikleri unutkanlığa neden olabilir. Alzheimer hastalığının en erken bulgusu, bireyin yeni vakaları bilme potansiyelinin eksilmesi, aynı mevzu üzerinde yineleyici sualler sorma ve sorduğunu kabul etmemektir. Bazen evin içindeki odaların ve dış mekânların karıştırılması da başlangıç bulgusu olabilir.”

Bu unutkanlıklar riskli olabilir

Bireyin umursamadan bildiği ve onu heyecanlandırmayan şeylerin unutulmasının natürel olduğunu belirten Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ, “Bir buluşmada tanıştığı ve alakasını sürüklemeyen insanların adları şahıs tarafından natürel şekilde unutulabilir. Bu, sıhhatli unutma sayılabilir. Ancak bireyin uzun zamandır otomobilini park ettiği yeri unutması, yakınlarının adlarını unutması ve yakınlarının yakınlık şekillerini unutması, oğlunu babası gibi, kızını annesi gibi kabul etmeye başlaması, senelerce gidip geldiği mekânların adlarını ve meskenlerini unutması risklidir” biçiminde uyardı.

Alzheimer’in üç bulgusu

Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ, Alzheimer hastalığının en tipik üç bulgusunu, “Yeni yaşanmış hadiselerin unutulması, devamlı tekerrür tekerrür aynı suallerin sorulması ve bireyin bunların farkında olmaması tipik sayılabilir” biçiminde açıkladı.

Akıl check-up’ı ile anlaşılıyor

Kolay unutkanlıkta unutulan şeyin acilen andırıldığını ve unutkanlığın bireyin yaşamında mesele çıkarmadığını ifade eden Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ, Alzheimer hastalığı ile kolay unutkanlığın ufalamasında yalnızca hekim gözlemi ve hastayla konuşmanın yeterli olmadığını söyledi. Prof. Dr. Tanrıdağ, “Bu cins yaklaşımlarda hekim de basitlikle yanılabilir. Unutkanlık sebebi ile hekime müracaat etmiş şahıslara akıl check-up’ı yapılabilir. Bu check-up’ta yalnızca hafıza değil, aynı zamanda dikkat, yönelim, problem çözme ve karar verme testleri de uygulanmalıdır” ifadelerini kullandı.

50 yaşından itibaren beyin check-up’ı yaptırın

Gençlik senelerinden itibaren çok unutan bir bireyin ailesinde Alzheimer olayları varsa bu şahısların 50 yaşından itibaren kumpaslı olarak beyin check-up’ına girmesi gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Tanrıdağ, bu check-up’ın özelliğinin yapısal ve işlevsel beyin ve akıl testleri olduğunu dile getirdi.

Mutlu olmaya çalışmak beyni gevşetir

Kolay unutkanlıklara karşı alınabilecek tedbirler hakkında bilgi veren Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ, “Hadiselerin negatif doğrultuları üzerinde durmamak ve mutlu olmaya çalışmak beyni gevşetir ve sıradan çalışmasını sağlar. İhtiyarladıkça 50-60 yaşlarından itibaren kumpaslı hakimiyetlere gitmek ehemmiyetli olabilir” dedi.