Çocuklarda narsist karakter bozukluğu bulguları

Narsistik karakter bozukluğunun esasları çocukluğa sabrediyor. Rehabilitasyona karşı fazla mukavemetli oluşuyla da öğrenilen bu ileri ebattaki zekâsal rahatsızlık oğullar arasında daha yaygın.

Peki çocuğunuzun narsist olup olmadığı nasıl anlaşılır? Uzman Muayenehane Psikolog ve Hipnoz Uzmanı Mehmet Başkak, bu mevzuda ehemmiyetli bilgiler verdi:

Geliştikçe egoistlik eksilmiyorsa…

Minik çocuklar, gelişimlerinin natürel bir parçası olarak benmerkezcidirler, zira lüzumlarının karşılanması için bencil davranmaları gerekir ve başka insanların gereksinimlerini ve isteklerini kavrayamazlar. Ergenlik yarıyıllarına geldiklerindeyse çocuklar, bağımsızlık gayreti verdiklerinden, tipik olarak egoisttirler.

Gitgide eksilmesi gereken egoistliğe ters olarak, çocukların ailelerine ve cemiyete bağlı kalabilmeleri, kendilerini gözetebilme, kendi gereksinimlerini giderirken başkalarıyla da ilgilenebilmeleri ve dışarıdan gelebilecek hasarlı tesirlere sabredebilmeleri için sıhhatli ve uzun-süreli seviyelerde bir özgüven geliştirmeleri gerekmektedir. Bir çocukta özgüvenin sıhhatli seviyelerde olması çocuğun ailesi ve cemiyet içinde beğenildiğine ve ona değer verildiğine dair olan inancını gösterir, bu sebeple çocuk makûs davranılmayı hak etmediğini düşünür ve bu cins tutumlara karşı daha mukavemetlidir. Kısaca, özgüven sahibi olmak egoist olmak değildir zira özgüven sahibi olmak şahsın başkalarının gereksinim ve haklarına hasar verecek ya da onları ihlal edecek biçimde kendisini herkesin önüne koymasına neden olmaz.

Empati hisleri büyümüyorsa…

Çocuklukta tipik olarak görülen bencilliğin, erişkinlikte zekâsal sıhhate yerini vazgeçmesi için metamorfoza uğraması gerekmektedir. Hem aile hem de cemiyet içinde geçimli tutumlar sergileyebilmeleri için, çocukların başka insanların bakış açılarını göreöğrenme ve onların yaşadıkları acılar karşısında empati yapabilme hünerlerini giderek geliştirmeleri gerekmektedir. Bu sebeple sıhhatli çocukların giderek başkalarının iyiliğini daha çok düşündüklerini gösteren içten işaretler vermeleri beklenir. Bir çocuğun sihrime süreci içinde başkalarına müteveccih empati hislerinin büyümemesi erişkinlikte aralarında narsistik karakter bozukluğunun da olduğu bir dizi ciddi karakter bozukluğu geliştirme tehlikesinin erken ihtar sinyallerindendir.

Ergenlikteki narsizmin erken ihtar sinyalleri

Çocuğun bluğ çağındaki narsist özelliklerine de değinen Muayenehane Psikolog Mehmet Başkak, narsistik karakter bozukluğunun reşit olanlar, erişkinler için konulan bir tanı olduğunu belirtirken, çocukluk yarıyılına ait tehlike grubu hakkında ise şu bilgileri verdi:

– Israrlı bir şekilde insanları rahatsız edici ve bezdirici tutumlar sergileme, misalin kendi anne-babaları ve başka erişkinler de dahil olmak üzere insanlarla dalga geçme, onları tehdit etme, aşağılama -ısrarlı bir şekilde ve başkasının hasar görüp görmediğini önem vermeden kazanma isteği

– Israrla kendi çıkarı için palavra söyleme palavra söylediğini kabul etmeme, palavralarını başkasının yanılgısı olarak gösterme, palavralarını suratına vuran şahıslara saldırma

– Kendisini bencil bir bakış açısıyla fazla derecede değerli görme

– Başkalarının lüzumlarından çok kendi lüzumlarının karşılanması mevzusunda ısrarcı olma

– Koşullar ne olursa olsun kendisinin her zaman özel bir muamele görme ve istediklerini elde etme hakkının olduğunu düşünme

– Tenkit Etilmeye, yanlışının söylenmesine ya da üzülmeye karşı dargın tutumlar sergileme

– Makûs neticeler için ısrarla başkalarını yargılama

– İnsanlarla işbirliği yapmaktan ziyade onlarla rekabet içine girme

– Kendi isteklerinin yerine getirilmesi, asıllaşması kaderine ailesi dahil çevredekilerin makûs vaziyete düşmesini, üzülmesini hiç önem vermeme

Çocuğunuz ya da bildiğiniz biri bu cins tutumlar sergiliyorsa, alttaki tekliflere kulak vererek hem ailenizi hem de cemiyeti bu bireylerin vereceği mümkün hasarlardan gözetebilirsiniz.

Çocuğunuz narsist ise ne yapmalısınız

– Çocuğunuza empati yapmayı öğretin.

– Kaba ya da baskın kişilik özelliklerine mukayeseyle içtenlik ve naziklik gibi kişilik özelliklerine değer verdiğinizi gösterin.

– Çocuğunuzun özel muamele bekleyen tutumlarını değiştirmeye çalışın ve ona prensmiş, prensesmiş gibi özel muamelede bulunmayı vazgeçin.

– Açgözlülük ve hırslı olmayı onaylamadığınızı gösterin, bunu kavrayabilmesini sağlayan laflar söyleyin. mesela, “benmerkezcice davranıyorsun ve bu yaptığın doğru değil” deyin.

– Israrlı bir şekilde çocuklarınıza hep öteki insanların da hakkını, hukukunu ön tasarıya koymasını öğretmeye gayret edin ve onlara her zaman eylemlerin laflardan daha güçlü olduğunu andırdırın. narsist bireyler yaptıkları bir şeyi genelde başkalarına bereketi olması için yaptıklarını söylerler ama gerçeğinde onu kendi çıkarları için yaparlar

– Sıhhatli bir özgüven gelişimini destekleyin. düşük özgüven de şahsın kendisini üstün görmesine ve kendi benliğini desteklemek için başka insanları kullanmasına neden olabilir.

– Çocuğunuzun kendi problemleri ve galibiyetsizlikleri suratından başka insanları haksız yere yargılamasına izin vermeyin.

– Ayrıca çocuğunuzda narsistik karakter bozukluğu gelişimine sebebiyet verecek ebeveynlik davranışlarından kaçının. mesela çocuğunuzu bakımsızlık etme, ona çok fazla hoşgörülü davranma, bazı imtiyazlar tanıyarak ve bir şeyler alarak kendini haklı gören davranışları besleme ya da çocuk eğitiminde hep mükemmeliyetçiliği, kazanmayı ve sertliği vurgulayan fazla hakimiyetçi ve otoriter metotlar kullanma.

– Çocuğunuzun tutumlarında bu özelliklerin çoğunu gördüğünüzde, bir uzmandan profesyonel dayanak almaktan çekinmeyin, bilgi ya da dayanak arayışında olmak bir güçlülük göstergesidir, cılızlık değil.

Narsistlik karakter bozukluğu olan bireyler nasıl davranır

Başkalarına müteveccih empati hislerinin olmamasının yanı gizeme ki bu laflarla değil tavırlarla ölçülür, narsist bireyler ellerindeki bilgileri sanki filtreler ve kendi benliklerine olan tesirini düşünerek ona göre bir tepki verirler. Hareketlerinde ileri derecede kendini üstün görme ve eşsiz sezme düşünceleri, ayrıca takdir edilme ve sanki tapılma istekleri kendini emin eder. Çevresindeki herkes sanki kendi zaferine hizmet etmek için vardır, yalnızca kendi maksatlarına, zevklerine müteveccih yaşarlar ve öteki herkes ehemmiyetsizdir.

Zaferlerini abartmayı hoşlanırlar

Narsist bireyler böbürlüdürler ve zekaları fazla ve hudutsuz derecede kendini değerli sezme, galibiyetli ve güçlü görme fantezileriyle meşguldür ve tek başlarına her şeyi yapabileceklerini düşünürler. Bu bireyler aynı zamanda kendi zaferlerini ve popülaritelerini abartmayı çok hoşlanırlar.

Şahsi çıkarları için insanları sömürürler

Şahsi çıkarları için insanları sömürür ya da kullanırlar. Bunu sırf kendi benliklerini tatmin etmek için bile yapabilirler ve karşılığında fazla derecede methiye beklerler. İstediklerini elde edebilmek için insanları birbirlerine düşürür, onları hakimiyet etmek ve üzerlerinde efor sahibi olmak içinse gruplara ayırırlar. Şahsi çıkarları kaderine insanların çok makûs vaziyetlere düşmeleri, imhalar yaşamaları onlara göre olağan bir vaziyettir.

Her türlü değer onlar için manipülasyon vasıtayıdır

Şahsi çıkarları kaderine her biçimde, her şeyi insanları maniple etme vasıtayı olarak kullanabilirler. Tehdit ve palavralarla ve insanların inanç, şefkat, fobi ve hiddet gibi duygularını etkileyerek, başkalarını maniple ederler. Narsist bireyler tarafından mağdur edilen bireyler bir cins meçhullük ve ona eşlik eden kaygı, naçarlık hisleri yaşarlar.

Bu özellikler dikdatörlerde bulunur

Narsist bireyler başkalarına kendilerini makûs sezdirirler ve öteki insanlar tarafından hak ettiklerini düşündükleri onayı, takdiri ve hürmeti hemen otomatik olarak görmedikleri zaman dargınlaşırlar. Bu özellikler genellikle diktatörlerde bulunur. Bir Hayli karakter bozukluğunda olduğu gibi, narsisizm rehabilitasyonu da oldukça güçtür zira bu rahatsızlıktan muzdarip olan bireyler tutumlarında hiçbir yanlışın olmadığını düşünürler, bu sebeple kendilerini değiştirmeye müteveccih motivasyonları da çok düşük olur.

Narsist şahıs, kendisini emir eri gibi destekleyen belki çok yakın sponsor bağlı/bağımlı grubu dışında, kalan tam şahısları tehlikeye atmaktan çekinmez, onların kendi maksatları için bir vasıta olduğunu düşünerek acı sürüklemelerini, üzülmelerini bir zorunluluk olarak görür.