Omuz donması nedir nasıl oluşur rehabilitasyon yolları ve bulguları nelerdir?

Omuzlarımız… Ufacık bir sızısını sezmeye görelim; günlük yaşamımızın sekteye uğramaması, hayat niteliğimizin düşmemesi neredeyse ihtimalsiz olur… Günlük yaşamımızdaki sıradan hareketlerimizin bir hayliyi bizim için birer işkenceye dönüşüverir. Hele bir de sızının ebadı daha fazlaysa, sanki yerimizden kalkacak eforumuz olmaz.

Peki ‘ya donarsa?’ diye sorsak! Yanlış dinlemediniz. Pek çoğunuz ‘omuz donar mı? O da nedir?’ dediniz kuşkusuz. Ama evet, donabiliyor da!

Acıbadem Maslak Sağlık Kurumu Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Ata Can Atalar “Omuz eklemi bedenimizin hareket sarihliği en fazla olan eklemidir. Günlük yaşamımız sırasındaki hareketlerimizin bir haylisinde omuzumuzun bu özelliğinden yararlanmaktayız. Mat omuz hastalığı isminden de anlaşılacağı gibi omuz hareketlerinin ciddi anlamda kısıtlandığı ve sızının eşlik ettiği bir hastalıktır. Cemiyetin takribî yüzde 2’sinde görülen ve en sık 40-70 yaş arasında görülen bu hastalığa bayanlarda daha sık tesadüfülüyor. Her 10 hastadan takribî 7’sini bayan hastalar oluşturuyor. Sıklıkla şahıslar üşüttükleri için omuzlarının ağrıdığını düşünerek rehabilitasyonda zaman kaybedebiliyor” diyor.

Bir omuzunda mat omuz büyüyen hastaların öteki omuzunda da mat omuz oluşma ihtimalinin en az yüzde 25 olduğunu belirten Prof. Dr. Ata Can Atalar, mat omuza karşı en tesirli ihtiyatların kumpaslı egzersiz yapmak, fazla kilolardan kurtulmak ve her gün kumpaslı olarak omuz ve kürek kemiği etrafındaki adaleleri germe ve esnetme hareketleri yapmak olduğunu söylüyor. Prof. Dr. Ata Can Atalar mat omuza yol açabilen 4 etmeni anlattı, önemli uyarılar ve tekliflerde bulundu.

OMUZUN BİR TRAVMA SONRASI UZUN ZAMAN HAREKETSİZ KALMASI

Mat omuzun en ehemmiyetli sebeplerinden biri, bireyin yaşamının bir yarıyılında kırığa yol açmasa dahi düşme, çarpma gibi travmalar sonrasında, omuzunu uzun zaman statik yakalamış olması. Gerek sızıdan dolayı gerekse uzun zaman omuzun statik yakalanması mat omuza yol açabiliyor. Bu surattan omuz hareketlerini gözetmek için travma sonrasında ortopedi doktorunuzun izin verdiği en erken yarıyılda bir başkasının veya sağlam kolunuzun dayanağı ile uygun egzersizleri yaparak omuz hareket sarihliğinizi gözetmeye dikkat edin.

KRONİK HASTALIKLAR

Diyabet hastalığı mat omuz tehlikesini artırıyor. Öyle ki diyabet hastalarında mat omuz meseleyi 5 kat daha sık görülüyor, rehabilitasyonu da daha güç olabiliyor. Kalp ve damar hastalıkları, tiroit bozuklukları ve trigliserid yağ seviyelerinin yüksek olması da tehlikeyi artırıyor. Bu hastalarda kan şekeri ve yağ seviyeleri, hormon seviyeleri hakimiyet altına alınmalı. Boyun fıtığı olanlarda, kalp krizi veya inme geçirenlerde bağışıklık hastalığı olanlarda da görülme sıklığı çoğalıyor. Bu hastaların mat omuz hastalığı mevzusunda cingöz olmaları ve hareket kısıtlılığını fark ettiklerinde ortopedi doktoruna müracaat etmeyi önemsememe etmemeleri gerekiyor. Aynı zamanda kalp ve göğüs cerrahisi ve meme cerrahisi sonrasında da görülme tehlikeyi çoğalıyor.

 OMUZ KİREÇLENMESİ

Omuzun kendi içindeki hastalıklar da ikincil olarak mat omuz büyümesine neden olabiliyor. Omuz rotator manşet adalelerinin bütün veya kısmi yırtıkları, omuz tendonlarında kalsiyum birikmesi, omuz kireçlenmesi gibi hastalıklar zamanında ve uygun rehabilitasyon edilmediği takdirde mat omuz büyüyebiliyor.

 OPERASYONLAR

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Ata Can Atalar “Adale yırtılması veya kırık gibi bir sebepten dolayı geçirilen omuz operasyonları sonrasında da mat omuz görülebilir. Hakikatinde mat omuz büyümesindeki esas etmen burada da omuzun uzun zaman statik yakalanmasıdır. Bu gibi operasyonlardan sonra muhtemel olan en kısa vakitte ortopedi doktorunuzun manipülasyonuyla fizyoterapist eşliğinde takviyeli hareketlere başlanmalı ve uzun zaman hareketsiz kalınmamalıdır” diyor.

OMUZ DONMASININ BULGULARI

-Dinlenme halindeyken de geçmeyen sızı
-Gece uykuya dalmayı güçleştiren şiddetli sızı
-Gün boyu şiddetli omuz sızısı
-Omuz hareketlerinin kısıtlanmaya başlaması
-Kolay günlük hareketlerin kısıtlanması giyinme, elini sırtına götürme, saç devireme, raftan eşya alma vb

MAT OMUZ NASIL ÇÖZÜLÜR?

Prof. Dr. Ata Can Atalar “Mat omuzun rehabilitasyonu öncelikli olarak ilaç rehabilitasyonu ve fizik rehabilitasyondur. İlk olarak omuzdaki sızı ve yangıyı hakimiyet etmek için ağızdan ilaç rehabilitasyonu tertip edilir. Bazı gidişatlarda eklem içine enjeksiyonlar yapılabilir. İlaç rehabilitasyonu ile birlikte sızı ve hareket kısıtlılığına müteveccih fizik rehabilitasyon uygulamaları yapılır. Bu rehabilitasyonlara cevap alınamadığı gidişatlarda kapalı operasyon ile artroskopi eklem kapsülünün hafifletilmesi ile galibiyetli neticeler alınmaktadır. Cerrahi müdahale sonrasında da fizik rehabilitasyon ehemmiyetli rol oynamaktadır” diyor.