Ses sıhhatinizi gözetmek için neler yapmalısınız

Şahsın ses niteliğinin, perdesinin ve şiddetinin eş yaş, cinsiyet, kültürel geçmiş ve coğrafik meskendeki fertlere göre değişikleşmeye başladığı gidişatlarda ses bozukluğunun ortaya çıktığını belirten Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğretim Azası Doç. Dr. Kürşat Yelken, ses sıhhati hakkında ehemmiyetli bilgiler verdi.

“Ses yapım mekanizmasını etkileyecek, ses bozukluğuna neden olacak etkenler çok muhteliftir” diyen Doç. Dr. Kürşat Yelken, laflarına şöyle devam etti: “Yüksek sesle konuşmak, haykırmak, sık sık boğaz arınmak gibi ses suistimalli konuşma alışkanlıkları, gırtlağın alınması, tiroid operasyonu, kalp operasyonu gibi tıbbi nedenler, solunum problemleri, hormonal meseleler, mide meseleleri, alerji gibi kronik hastalıklar, içki, sigaratüketimi gibi alışkanlıklar ya da nörolojik bozukluklar ses bozukluklarının en ehemmiyetli sebepleridir.”

Ses bozukluklarının rehabilitasyonu muhtemel müdür

Ses bozukluğu yaşandığında öncelikle hekim tetkiki gerektiğini belirten Doç. Dr. Kürşat Yelken, “Hekim, sizlere tanıda dayanakçı olacaktır ve tıbbi rehabilitasyon gerektiğinde uygulayacaktır veya ses terapisi gerektiğinde sizi bir dil ve konuşma terapistine yönlendirecektir. Zira bazı ses hastalıklarının önlenmesi, düzelmesi ve yine oluşmaması için ses terapi tekniklerini, dil ve konuşma terapistleri uygulamaktadır” dedi.

Ses terapisi nedir

Doç. Dr. Yelken, “Hastalara ses sistemlerini kullanarak muhtemel olan en iyi sesi nasıl üreteceklerini, hasardan ya da hastalıktan nasıl geri döneceklerini ve nasıl korunacaklarını öğretmeyi kasteden ve ses yapım fizyolojisinin balansını teşvik eden, soluk koordinasyonuna dayanak eden, ses yapımı ve ses tellerinin sıhhati için lüzumlu uygun perde, yükseklik ve ses niteliğini sağlamaya müteveccih egzersizleri kapsayan bir programdır. Sese hasar verecek etrafsal tesirlerin ve tavırların eksiltilmesi ya da yok edilmesiyle beraber sesin sağlıklı kalması için lüzumlu kullanım ve bakımın sağlanması için rehabilitasyon programının bir parçası olarak gözetici bir yaklaşımdır. Hastalığa ve semptomlarına göre uygulanan terapi teknikleri değişmektedir” biçiminde konuştu.

Ses sıhhatiniz için yapabilecekleriniz

Doç. Dr. Kürşat Yelken, ses sıhhati için neler yapabileceğinizi anlattı.

– Gün içerisinde 8 – 10 kadeh su harcayın. Yeterince su harcamadığımızda her uzvumuz gibi ses tellerimiz de gereksinimi olan nemi karşılayamaz. Ses telleri kuru olduğu zaman boğazdaki salgılar kalınlaşır, bu gidişatta boğaz arınma ya da öksürme gereksinimi yaratır. Sabah uyandığınız zaman bir kadeh, öğünler sırasında birer kadeh, aralarda birer kadeh, uyumadan evvel bir kadeh su içebilirsiniz.

– Boğaz arınmaktan ve öksürmekten kaçının. Boğaz arınmak ve öksürmek ses tellerine hasar verebilir. Bunun yerine güçlüce yutkunabilir veya minik ölçülerde akışkan alabilirsiniz. Boğaz arınma ve öksürük altta uyuyan başka bir nedenden reflü gibi kaynaklanabilir.

– Gece uykunuzu bütün alın. Uykusuzluk ve bitkinlik ses niteliğinizi negatif etkileyecektir.

– Mentollü/ naneli şeker, sakız vb. tüketiminden kaçının. Bu tip tüketim maddeleri boğazınızın dolayısıyla ses tellerinizin kurumasına yol açar. Bu tüketim maddeleri yerine akışkan harcayabilir ya da boğaz pastili alabilirsiniz.

– Uzun tümceler kurarak konuşmayın. Kısa tümceler ile konuşmak, soluk yardımını doğru kullanmanızı ve daha rahat konuşmanızı sağlar.

– Yüksek ses ile konuşmaktan kaçının. Haykırmayın, çağırmayın, seslenmeyin! Hengameli bir etraf araba/otobüs içi, alışveriş merkezleri, sokak, konser, parti, lokanta, reyin parkı, inşaat alanı, trafik, sınıfa karşı konuşmak vb. içerisinde bulunmak, başka bir odada bulunan birine seslenmek sesimizi daha yüksek tondan ve perdeden kullanmamıza neden olur. Bunun neticesinde ses telleri hasar görür. Topluluk önünde konuşacağınız zaman mikrofon kullanabilirsiniz. Başka bir odada bulunan birine sesleneceğiniz zaman ıslık ya da zil çalmak gibi ses tellerinizi kullanmayacağınız etkinliklerde bulunabilirsiniz.

– Uzun zaman telefonda konuşmayın. Telefonda konuşurken karşı tarafa sesinizi duyurmak için yüksek ses ile görüşebilirsiniz. Yüksek ses ile konuşmanın ses tellerinize hasar verebileceğini unutmayın.

– Kuru, dumanlı ve tozlu civarlarda bulunmaktan kaçının. Bu tip civarlar boğazınızın kurumasına ve tahriş olmasına neden olur. Sigara içilmeyen etrafları seçim edin. Klimalı etraflardan uzak durun. Civarı ıslatmak için muhtelif noktalara su dolu kaplar yerleştirebilirsiniz. Tozlu civarlarda bulunmanız gerekiyorsa maske takabilirsiniz.

– Yorulduğunuzu sezdiğiniz zaman sesinizi kullanmaktan kaçının. Sesinizi kullanmaya devam ettiğiniz zaman ses tellerinize hasar verebileceğinizi usunuzdan çıkarmayın.

– Mide ve/veya boğaz reflünüzle alakalı olarak hekiminizin verdiği tekliflere kesinlikle uyun, reflü yapan gıda ve meşrubatlardan kaçının. Reflü ses tellerinizi negatif etkileyeceği için ses niteliğiniz de etkilenecektir.

– Sesiniz ile alakalı 15 günden daha uzun zaman problem yaşıyorsanız en yakın kulak burun boğaz hekimine müracaat etin. 15 günden daha uzun süren ses kısıklıklarının altında bir mesele uyuyor olabilir.