Ayak başparmağındaki biçim bozukluğu sebepleri ve rehabilitasyonu

Ayak sıhhati hoş bir görünüm ve şıklık için umursamama edilebiliyor. Deformitenin Latince adı olan halluks valgus, ayak başparmağının dışa, tarak kemiğinin içe doğru dönmesi ile başparmakta alana gelen ağrılı biçim bozukluğuna sınıyor. Yüksek topuklu ve ucu sivri kundura giyenlerde başparmakta alana gelen ağrılı biçim bozukluğunun sıklıkla görüldüğünü belirten Anadolu Sağlık Merkezi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Kenan Keklikçi, “Halluks valgus olgularının yüzde 90’ı bayanlarda görülüyor ve yaşla birlikte de çoğalıyor. Bağ dokusunun bayanlarda daha gevşek olması ve pek natürel yüksek topuklu kundura giyilmesi bayanlarda sık görülmesinin başlıca sebepleri arasında” biçiminde konuştu.

Yüksek topuklu kunduralar; bedenin ağırlık merkezinin değişmesine, beden ağırlığının ayağın ön kısmına yoğunlaşmasına, ayağın yük taşıma mekaniğinin değişmesine, ayak tabanındaki farkın zamanla eksilerek ayak tabanında yayvanlaşmaya ve böylece halluks valgusa yol açıyor. Ayak başparmağının dışa, tarak kemiğinin içe doğru dönmesiyle başparmakta alana gelen ağrılı biçim bozukluğuna ait ehemmiyetli bilgiler veren Doç. Dr. Kenan Keklikçi, “Kolay bir deformite olmayan bu biçim bozukluğu, başparmak çevresindeki eklem kapsülü, bağlar ve tendonları ilgilendiren bir mesele. Rehabilitasyon edilmediği taktirde ise zaman içinde ilerleyerek başparmak eklemlerinin geçimsizliğine neden oluyor ve rehabilitasyonu daha güç bir hale geliyor” ifadelerini kullandı.

Bu meseleye neden olan etkenler

Halluks valgus olgularının yüzde 90’ının bayanlarda görüldüğünü ve yaşla birlikte de çoğaldığına dikkat toplayan Doç. Dr. Keklikçi, “Bağ dokusunun bayanlarda daha gevşek olması ve pek natürel yüksek topuklu kundura giyilmesi bayanlarda sık görülmesinin başlıca sebeplerinden. Halluks valgus gelişimine neden olan öbür etkenler ise; aile hikayesi, ayak tabanı kavsinin çökmesiyle alana gelen yayvan ayak deformitesi, bazı ayak travmaları ve kırıkları bazı nörolojik hastalıklar serebral palsi gibi ve başparmak eklemlerini etkileyen bazı romatizmal hastalıklar” diye konuştu.

Yaşam niteliğini etkilemeden evvel uzmana müracaat etilmeli

Deformitenin büyüyebileceğini daha evvelden düşündürecek, bu hastalığa özgü erken muayenehane belirtilerin mevcut olmadığını vurgulayan Doç. Dr. Keklikçi, “Deformitenin zamanla büyümesi ve deformiteye karşın ağrının olmaması veya geç başlaması sebebiyle hastaların çoğu, mesele günlük yaşam niteliklerini etkilemeye başladığında bir uzmana müracaat etiyorlar. Oysa ki; başparmağın iç tarafında şişlik oluşması, başparmak hareketlerinde sertlik-kısıtlılık, başparmağın dışa doğru dönmesi, ayak tabanında 2., 3. ve 4. parmak tarak kemiklerinin üzerindeki tenin kalınlaşması-sertleşmesi gibi belirtilerin varlığında bir uzmana müracaat etilmeli” açıklamasında bulundu.

Rehabilitasyon deformitenin derecesine göre değişiklik gösteriyor

Halluks valgusun rehabilitasyonunda bir hayli yöntemin olduğunu, en uygun rehabilitasyon yönteminin deformitenin derecesine, hastalığa eşlik eden öbür patolojilerin varlığına ve hastanın temennisine göre verilmesi gerektiğini belirten Doç. Dr. Kenan Keklikçi, “Uygulanan cerrahi dışı rehabilitasyon yöntemleri Ağrı ve enflamasyonu gidermek için ağrı kesici ve anti-enflamatuar ilaçlar, parmak arası makaralar, fizyoterapi ve ayak jimnastiği, tabanlıklar, özel kunduralar ve halluks valgus splintleri’dir deformitenin ilerlemesini yasaklayan birtakım ateller. Bu rehabilitasyon yöntemlerinin hiçbiri deformiteyi ortadan kaldırmasa da deformite gelişiminin yavaşlatılması, durdurulması ve konforun artırılmasını sağlıyor. Bu noktada; erken yarıyılda düz tabanlı, yumuşak tenli, parmakları sıkmayan pabuçları giymek, ön ayağın ve parmakların elastikliğini artırıyor. Böylece şikayetler de eksilebiliyor. Hafif seviyedeki hadiselerde parmak arası makaralar, ayak tabanı germe egzersizleri ve muhtemel oldukça üryan ayakla yürüme egzersizleri önerilebilir. Orta seviyedeki hadiselerde ise ayağın ön tarafını destekleyen tabanlıklar yayvan ayak gelişimine mani olabiliyor. Gece atelleriyle başparmağın öbür parmaklara olan baskısını eksiltmek muhtemel” açıklamasında bulundu.

Dr. Keklikçi sözlerine şöyle devam etti:

“Halluks valgus deformitesi, cerrahi dışı rehabilitasyon yöntemleriyle, şikayetlerin geçmemesi vaziyetinde ise cerrahi yöntemlerle rehabilitasyon edilebiliyor. Sualin hem kemiği hem de çevresindeki yumuşak dokuları ilgilendiren bir deformite olması sebebiyle; cerrahide hem kemik hem de yumuşak doku prosedürleri söz mevzusu. Yumuşak doku prosedürleri, başparmağın tendonlarına ve eklem kapsülüne müteveccih teşebbüslerdir. Kemik prosedürleri ise, deformitenin düzenlenmesi emeliyle kemiğin, bazı özel teknikler kullanılarak kesilmesi, deformitenin düzenlenerek vida-plak-tel gibi malzemelerle iyileşene kadar takip edilmesi esasını direniyor. Çok ileri seviyede deformitelerde ise başparmak ekleminin dondurularak hareketsiz hale getirilmesi bir öbür cerrahi yöntem.”

Kundura tercihi ehemmiyetli

Halluks valgus meselesine karşı tedbir almak, mevcut seviyedeki rahatsızlığın ilerlemesini yavaşlatmak veya durdurmak, şikayetleri eksiltmek için kundura tercihi büyük ehemmiyet taşıyor.

İşte dikkat faktörüz gerekenler:

– Yüksek topuklu kundura kullanmayın.
– Ucu parmakları sıkıştıracak biçimde dar kunduralar seçmeyin.
– Yumuşak tenli pabuçları seçim edin.
– Pabucun ön tarafının parmakların rahatça hareket edebileceği genişlikte olmasına dikkat edin.
– Olasıysa yarım ya da bir numara büyük kundura alın.
– Pabucun ön tarafının tek parça tenden yapım edilmiş olmasına dikkat edin.
– Şayet dikiş varsa deformitenin üzerine baskı yapacak yerde olmasından kaçının.